صبر ايران درحال تمام شدن است و خيلي راحت مي‌توانيم به شرايط قبل از برجام برگرديم.
علي اكبر صالحي رئيس سازمان انرژي اتمي ايران با انتقاد از كشورهاي اتحاديه اروپا به دليل تعلل در بهره مند سازي ايران از منافع برجام و مقابله عملي با تحريم‌هاي آمريكا عليه ايران ، هشدار داد كه صبر ايران در حال تمام شدن است.
رئيس سازمان انرژي اتمي ايران گفت كه اگر دستوري صادر شود كه برجام تمام شد خيلي راحت مي‌توانيم به شرايط سابق برگرديم.
علي‌اكبر صالحي رئيس سازمان انرژي اتمي ايران در گفتگو با يورونيوز در بروكسل به سوالات اين شبكه اروپايي پاسخ داده است.
يورونيوز: راه حل شما در اين مقطع با توجه به فشارهاي اقتصادي كه روي مردم وجود دارد چيست؟ اروپا در اين مسير چگونه ميتواند نشان دهد با دولت و ملت ايران همراه است؟
علي‌اكبر صالحي: چالشي كه بين ايران و غرب وجود دارد، يك چالش پيچيده است. بعد از انقلاب اسلامي اين چالش شروع شده است. به هرحال واقعيت اين است كه ايران يك كشور بسيار مهم است. ايران پس از انقلاب از مدار سياسي آمريكا خارج شد يا بهتر است بگوييم از مدار سياسي دنياي غرب خارج شد، تصميم گرفت در مدار سياسي خودش قرار بگيرد و به صورت يك كشور مستقل سياسي عمل كند. اين مساله براي غرب بسيار گران بود كه چنين كشوري را از دست بدهد. كشوري كه از همه جهات مهم است و در مدار سياسي غرب بود الان تبديل به يك كشور مستقلي شده است كه براي خودش تصميم مي‌گيرد و غلام حلقه به گوش كسي نيست. هر كشور ديگري هم بخواهد به چنين وضعيتي برسد، قطعا بايد هزينه سنگيني بپردازد. هزينه استقلال، هزينه ساده‌اي نيست. هزينه كمي نيست. خودشان مي‌گويند كه ايران قدرت نوظهور منطقه است. ما جنگ، تحريم‌ها و محدوديت‌هاي بسياري از اول انقلاب داشتيم. ما يك قدرت نوظهور منطقه عليرغم همه فشارها هستيم.
اين حكومت از كجا آمده است؟ دست‌نشانده كه نيست. مثل كشورهاي ديگر در خاورميانه نيستيم كه يك قبيله بخواهد كشوري را اداره كند. دولتي برآمده از اراده ملت و انتخابات است. فشارهاي اقتصادي غوغا ميكند. مثلا حقوق من تا يكسال پيش به عنوان يك استاد دانشگاه، حدود 3000 دلار در ماه بود، الان به 700 دلار رسيده است. اين واقعا فشار اقتصادي است. ببينيد اقشار ديگر چقدر تحت فشار هستند. ما تمام اين‌ها را قبول داريم.
در ضمن اينقدر ملت ما هوشيار و هوشمند و آگاه است كه مي‌داند اتفاق‌هايي كه مي‌افتد، عمدتا ناشي از فشارهاي خارجي است.
البته ما هم به‌عنوان مسئول، ممكن است در اين فشارهايي كه آمده، بي‌ارتباط نباشيم. يعني ما هم قصوري داشته باشيم. اما عمدتا از فشارهاي خارجي است. براي همين هم ملت در طول اين 40 سال، 8 سال جنگ تحميلي را پايداري كرد، تمامي تحريم‌ها را توانسته است تحمل بكند. اين هم مي‌گذرد. هيچ چيز ابدي نيست و ما يقين داريم كه از اين بحران عبور مي‌كنيم. از اين گردنه عبور مي‌كنيم.
مملكت ما از جهات مختلف معيشتي اداره ميشود اما فشار هم هست. ولي ملت اين فشار را قطعا درك ميكند و مي‌فهمد كه اين فشار تصنعي است و از اين گردنه عبور خواهد كرد.
يورونيوز: همانطور كه گفتيد فشار روي جامعه ايران زياد شده است، اگر فرض را بر اين بگذاريم كه بخشي از فشارهايي كه ملت ايران تحمل ميكند زاييده يك عنصر خارجي است مثلا يك مثلثي به اسم عربستان، آمريكا و اسرائيل وجود دارد اما از طرف ديگر در عصر نوين ارتباطات و روابط بين‌الملل تنها نمي‌توان ادامه داد بايد يكسري متحدان وجود داشته باشد. تهران چه اقدامي براي اين موضوع انجام داده است؟
اگر بتوانيم در اين معركه برجام را نجات دهيم تعاملات با اتحاديه اروپا گسترش مي‌يابد.
رابطه ايران با اتحاديه اروپا، رابطه بسيار خوبي است. در ارتباط با برجام واقعا هر دو طرف نهايت تلاش خود را به كار ميگيرند. دو طرف سعي ميكند تا برجام به عنوان يك حلقه وصل بين ايران و اتحاديه اروپا حفظ شود. قطعا اگر بتوانيم در اين معركه برجام را نجات بدهيم، اين مساله ميتواند زمينه‌ساز گسترش تعاملات ما با اتحاديه اروپا در ابعاد ديگر مانند اقتصادي، فرهنگي و علمي شود. ما فعلا در گردنه‌اي به نام گردنه ترامپ گير كرده‌ايم. بايد از اين گردنه عبور كنيم. اين گردنه فقط براي ما نيست. گردنه‌اي است كه براي اتحاديه اروپا هم وجود دارد. به عنوان مثال اتحاديه اروپا از اقدامات ترامپ در زمينه توافق پاريس هم بسيار ناراضي است. براي اولين بار حقانيت ايران در اينكه نمي‌توان به دولت آمريكا اعتماد كرد براي همه روشن شده است.
هم اكنون بسيار روشن و بديهي است كه نه فقط مردم ما در ايران بلكه ديگر مردم در اروپا و گوشه گوشه دنيا مي‌بينند كشوري مثل آمريكا كه از جايگاه ويژه اقتصادي، علمي، قدرت نظامي و ... برخوردار است تبديل به كشوري شده كه دچار تشويش و يا به هم ريختگي سياسي است. يك آشفتگي سياسي در آمريكا وجود دارد. آمريكا سياست آشفته‌اي را در پيش گرفته است و همه را هم گيج كرده است. ما فكر مي‌كنيم هيچ چيز ابدي نيست. همه بايد كمك كنند تا دولت آمريكا از اين مخمصه‌اي كه براي خود ايجاد كرده است خارج شود. چون مثل يك انسان مستي است كه اين ور و آن ور مي‌رود و ممكن است مشكلات بيشتري ايجاد كند.
اروپايي‌ها كمك كنند آمريكا از اين آشفتگي سياسي خارج شود.
اروپايي‌ها بايد قبل از هر چيز كمك كنند تا شرايط دولت آمريكا از اين آشفتگي سياسي خارج شود. ايران همواره در مسائل بين‌المللي خود هوشياري و هوشمندي البته مقاومت و استقامت را همزمان با هم لحاظ ميكند و تصميمات را بر اساس منافع ملي و حاكميت ملي مي‌گيرد. مشكلات را نفي نمي‌كنيم اما نابرده رنج، گنج ميسر نمي‌شود، مزد آن گرفت جان برادر كه كار كرد. چيزي مجاني به شما نمي‌دهند. هيچ‌كس هيچ‌چيز مجاني به شما نميدهد. شما اگر بخواهيد استقلال سياسي‌ات را حفظ كني، خودت براي خودت تصميم بگيري، بايد اين هزينه را بپردازي. تاريخ ايران سه هزار ساله است. ما تنها 40 سال است كه انقلاب كرده‌ايم. چهل سال در مقابل سه هزار سال مثل يك روز در عمر بشر است.
يورونيوز: براي رد شدن از اين گردنه و مهمتر از آن براي حفظ برجام آيا ايران آمادگي دارد كه هزينه بيشتري كند؟ اگر اروپايي‌ها به‌عنوان يك بخش ماجرا موضوع موشك‌هاي بالستيك يا فعاليت‌هاي منطقه‌اي ايران را روي ميز بگذارند، آيا با شرايط موجود جمهوري اسلامي ايران حاضر است روي اصولي كه دارد تجديد نظر كند؟
علي اكبر صالحي: مشكلي كه بين ما و دنياي غرب از جمله اتحاديه اروپا وجود دارد اين است كه اعتماد متقابل را در سال‌هاي گذشته از دست داديم. يعني اعتماد متقابلي كه بايد وجود داشته باشد، متاسفانه از دست رفت. حال ما تلاش مي‌كنيم اين اعتماد را مجددا بسازيم. همواره سازندگي و ساختن، دشوارتر از تخريب است.
برجام يك نمونه خوبي از ايجاد زمينه تعامل بين ايران و اتحاديه اروپا است. اگر بتوانيم اين برجام را نجات دهيم و زمينه و بستر تعامل را ايجاد كنيم، در اين بستر تعامل، ما خيلي موارد، امور، خواسته‌ها و سوال‌ها از اروپا داريم. آنها هم خواسته‌ها و سوال‌هايي دارند. اما اين سوال‌ها و خواسته‌ها بايد در يك بستر تعاملي انجام گيرد.
ايران ميتواند مكمل خوبي براي اروپا باشد.
اروپايي‌ها نگفتند كه مي خواهند چيزهاي ديگري را به اين برجام اضافه كنند. اگر همين برجام را حفظ كنيم يعني زمينه يا بستر لازم براي تعامل را فراهم كرده‌ايم و سپس در طول زمان اختلافاتي را كه در امور مختلف مثلا حقوق بشر داريم با با گفتگو پيش ببريم.
ايران ميتواند مكمل خوبي براي اروپا باشد. ايران كليد طلايي منطقه خاورميانه است. ايران يك قدرت است. قدرتي متكي به ذات خودش. مثلا عربستان با همه قدرت اقتصاديش متكي به ذات خودش نيست. چيزي از خودش ندارد. او اجرا كننده دستورات آقاي ترامپ است. با عبارات تحقير كننده‌اي با عربستان صحبت ميكند و عربستان بايد اجابت كند. اين چه ارزشي دارد؟ ايران خود يك قدرت است. خودش تصميم مي‌گيرد. اروپا اين را درك كرده است و مي‌داند كه براي آينده خاورميانه اگر با ايران تعامل نداشته باشد، خاورميانه در شرايط نامستقر و نامعلومي خواهد بود. ايران ميتواند به سهم خود كمك كند. ما بهره‌بردار خليج‌فارس هستيم.
خليج‌فارس يك شريان حياتي است. ما مي‌خواهيم خليج فارس هميشه در امنيت و ثبات و آسايش باشد. ما نمي‌خواهيم كشورهاي منطقه به هم بريزد. نمي‌دانم عربستان به چه دليلي يا توجيهي ايران را به عنوان يك دشمن براي خودش ساخته است. آيا ما نظري به خاك آنها داريم؟ آيا چشمداشتي به نفت آنها داريم؟ ما هم خاك زياد داريم و هم نفت و گاز داريم و هم هشتاد ميليون جمعيت فرهيخته، چابك و پرتلاش داريم. ما از عربستان چيزي نمي‌خواهيم. متاسفانه عربستان در شرايطي قرار گرفته است كه هم زندگي را براي خودش سخت كرده و هم براي منطقه و هم براي ديگران. اينجا است كه ايران ميتواند مهم باشد و نقش سازنده‌اي در منطقه بازي كند.
يورونيوز: آقاي دكتر آيا به بلوف زدن در دنياي روابط بين‌الملل اعتقاد داريد؟
علي اكبر صالحي: من اعتقاد به بلوف ندارم. اگر كسي بلوف بزند و بعد نتواند به آن عمل كند براي هميشه از بين رفته است. چون شمشير پيكار برداشتي، نگهدار پنهان ره آشتي. اول بايد آن شمشير پيكار را داشته باشي. البته وقتي شمشير را درآوردي، فوري به جنگ نمي‌روي. مي‌گويد نگهدار پنهان ره آشتي. الان جمهوري اسلامي ايران شمشيرش را دارد. اما به معني نيست كه الان كه شمشير دارد بخواهد به فرق كسي بزند. يك عقلانيت و حكمت سياسي در كشور ما به خصوص در رويكرد بين‌المللي ما برقرار است. اينگونه نيست كه بخواهيم يك رويكرد بين‌المللي حساب نشده‌اي داشته باشيم. اگر اينجور بود كه ما هيچ وقت شرايطمان در منطقه مانند اكنون نبود.
يورونيوز: شمشيري كه مي‌فرماييد را اگر به بحث انرژي هسته‌اي ببريم و اگر ايران به هر دليلي از برجام خارج شود آيا توانايي و قابليت رفتن به سمت بمب هسته‌اي جدا از نيت آن دارد؟
علي اكبر صالحي: ما هيچ‌وقت به دنبال بمب هسته‌اي نبوديم. اصلا يك فتوا است، يك فتواي حكومتي است. ما از آستانه زيرساخت‌هاي صنعت هسته‌اي در همه ابعاد از چرخه سوخت گرفته تا طراحي رآكتورهاي تحقيقاتي تا ساخت انواع تجهيزات مرتبط با صنعت هسته‌اي عبور كرده‌ايم. ما يك كشور به واقع هسته‌اي هستيم. البته ما يك كشور پيشرفته هسته‌اي مثل آلمان، آمريكا و روسيه نيستيم، اما داراي همه پتانسيل‌هاي مورد نظر در صنعت هسته‌اي هستيم.
محدوديت‌هاي ايجاد شده در برجام را مي‌توانيم برداريم.
در برجام يك سري محدوديت‌هايي را به صورت داوطلبانه پذيرفتيم. گفتيم براي چند سال مثلا مقدار اورانيوم توليد شده را از 300 كيلو بيشتر نمي‌كنيم. اين محدوديت را براي چند سال پذيرفته‌ايم اما مي‌توانيم آن را برداريم. مثلا 300، 500، 600 كيلو يعني هر چقدر كه توليد كنيم را مي‌توانيم انباشته كنيم. محدوديت‌هاي ما از اين نوع هست و مي‌توانيم خيلي راحت آن را برداريم. به عنوان مثال ما براي مدت محدودي پذيرفتيم كه بالاي 3.67 درصد غني‌سازي نكنيم. ما مي‌توانيم غني‌سازي را بالاتر ببريم. وقتي شما ميتوانيد اصل غني‌سازي را تا 3.67 انجام دهيد، از نظر فني همان را ميتوانيد با تغييرات كوچك و سريعي افزايش دهيد و به 5 درصد و 20 درصد و هر مقداري كه ميخواهيد بالا ببريد.
ما مي‌توانيم به شرايط سابقمان برگرديم؛ نه فقط به شرايط سابق بلكه به شرايط خيلي بالاتر. الان مقام معظم رهبري فرماني را در چهاردهم خرداد ماه صادر كردند كه ايران زيرساخت‌هاي توليد 190 هزار سو را فراهم كند كه ما فراهم كرديم. يعني الان اراده شود و مسئولين سياسي ارشد نظام دستور بدهند كه برويد 190 هزار سو ظرفيت غني‌سازي ايجاد كنيد، الان آمادگي‌ا‌ش را داريم ولي به اين معني نيست كه ما بخواهيم آن را توليد كنيم، بلكه زمينه آن را داريم.
اگر دستوري صادر شود كه برجام تمام شد خيلي راحت مي‌توانيم به شرايط سابق برگرديم.
ما الان در چارچوب برجام هستيم، تمام كارهاي ما در چارچوب برجام است. براي همين آژانس بين‌المللي انرژي اتمي تا به حال 13 بار تاييد كرده كه ايران به تعهداتش عمل كرده است. ما هيچ‌كاري را فعلا خلاف تعهداتمان نكرديم و نمي‌كنيم ولي اگر دستوري صادر بشود كه برجام تمام شد و شما برويد كارتان را انجام بدهيد، ما خيلي راحت مي‌توانيم برگرديم و اين بلوف نيست.
البته من به عنوان كسي كه در بخشي از اين فرآيند مذاكره بودم و اصل برجام را مي‌دانم كه در جهت منافع ملي ما است نمي‌خواهم چنين روزي را ببينم. ما سال 88 مي‌خواستيم اورانيوم 20 درصدي بخريم، به آژانس نامه نوشتيم و آنها براي ما شرط و شروط گذاشتند. من در آن زمان پيش آقاي البرادعي (رئيس سابق سازمان بين‌المللي انرژي هسته‌اي) رفتم و با وي گفتگو كردم. آقاي البرادعي نامه‌اي غيررسمي را كه آمريكايي‌ها و روس‌ها نوشته بودند به من نشان داد. آنها در اين نامه شروط فراواني گذاشته بودند كه اگر اين شرط‌ها را احراز كنيد، ما 20 درصد را به شما مي‌دهيم. من پس از بازگشت به ايران به رئيس جمهور وقت، آقاي احمدي‌نژاد گفتم كه اين‌ها شرط و شروط گذاشته‌اند و 20 درصد را به ما نمي‌دهند. ما بايد خودمان آستين‌ها را بالا بزنيم و 20 درصد را توليد كنيم وگرنه رآكتور تهران متوقف ميشود و توليد راديودارو با مشكل مواجه ميشود. ايشان گفتند برويد و انجام دهيد. ما هم شروع كرديم.
آن موقع مي‌گفتند، ايران بلوف مي‌زند و نمي‌تواند 20 درصد را توليد كند. ايران نمي‌تواند صفحه سوخت 20 درصدي بسازد. ما در كمتر از دو سال اين كار را كرديم. در صورتي كه غربي‌ها مي‌گفتند اگر هم آن را به شما بدهيم، دو سال و نيم طول مي‌كشد كه ما 20 درصد نيازهاي شما را تامين كنيم. بچه‌هاي ما با توانمندي و ظرفيت علمي و تجربه فراوان توانستند با كار شبانه‌روزي يك پروژه ملي را از صفر شروع كنند و در كمتر از دو سال به نتيجه برسانند. الان رآكتور تهران با سوخت 20 درصد كار ميكند. ما بلوف نمي‌زنيم. چون اگر يكبار بلوف بزنم و بعد عمل نشود، من ديگر اعتباري نخواهم داشت.
يورونيوز: قبل از پرسيدن سوال آخر به دنياي سياست برگرديم. با توجه به مثلث رياض، واشنگتن، تل‌آويو، آيا تشديد تنش رسانه‌اي به آرام شدن فضا به نفع ايران كمك خواهد كرد يا اينكه براساس آنچه اخيرا وزير خارجه آمريكا گفته ايران را به سمت انزواي بين المللي مي‌برد؟
علي اكبر صالحي: آنها هر چه دلشان مي‌خواهد عليه ايران مي‌گويند، هر اقدامي كه دلشان مي‌خواهد انجام ميدهند؛ جلوي دارو را ميگيرند، جلوي اقتصاد ما را ميگيرند. هر كاري كه دلشان مي‌خواهد انجام ميدهند و چون مالك رسانه‌هاي بزرگ جهان هستند مي‌توانند افكار عمومي را در جهت منويات خودشان براي مدتي شكل دهند. اما به ايران كه مي‌رسد، مي‌گويند ايران حق ندارد واكنشي نشان دهد يا كار كند.
به نوعي در دنيا جا مي‌اندازند كه آنها صاحب حق هستند و هر تصميمي عليه ايران ميگيرند، اين تصميم توجيه پذير است، ولي ايران اجازه ندارد واكنش متقابل نشان دهد؛ دنياي ظالمانه‌اي است.
ايران به اين هوشمندي رسيده كه با خرج كردن دلار نمي‌توان دل‌ها را تسخير كرد.
اما خوشبختانه با اقدامات و رفتار دولت آمريكا، اينقدر قضيه براي همه دنيا روشن شده است كه حتي ايرانيان مخالف انقلاب هم مي‌گويند كه آش اينقدر شور است كه آشپز هم پذيرفته آش شور است. ايران همواره بعد از انقلاب هميشه سعي كرده است استقلال سياسي خود را تا جايي كه امكان دارد با هر هزينه‌اي حفظ كند، زير بار زور نرود؛ هميشه عليه ظالم بايستد و به مظلوم كمك كند. اين جزء رويكرد و سياست خارجي ما است كه تا به امروز هم باعث شده است ايران واقعا روز به روز حقانيتش در برابر افكار عمومي بيشتر جا بيفتند. ايران كشوري است كه به اين هوشمندي رسيده است با خرج كردن دلار نمي‌توان دل‌ها را تسخير كرد. يك عده دلار ميدهند و فكر ميكنند مي‌توانند دوست و رفيق پيدا كنند. دلار يك روزي تمام ميشود؛ اما رفتار ما، رفتاري است براساس يك حكمت سياسي، بر اساس حفظ منافع ملي كشورهاي اطراف. مثلا لبنان، ما چه حضوري در لبنان داريم؟ ما در لبنان چه كرده‌ايم؟ جز اينكه اگر حزب‌الله در لبنان نبود كه اينگونه از منافع ملي و حاكميت لبنان حفاظت بكند، لبنان در چه وضعيتي قرار مي‌گرفت؟ تكه و پاره شده بود. حزب الله چگونه به وجود آمد؟ كجا را الگوي خود قرار داد؟ آيا ما با دلار مي‌توانيم حزب‌الله را به وجود بياوريم؟ آيا با دلار ميشود شخصيتي مثل سيد حسن نصرالله را بوجود آورد؟ دلار كار نمي‌كند. دلار را مي‌دهي و چند نفر را براي چند روز خواهي داشت، اما وقتي دلار را قطع مي‌كني، آنها نيز برمي‌گردند. ما به دنبال تسخير قلب‌ها از طريق اعمال يك سياست انسان پسندانه و مردم پسندانه هستيم و نه يك سياست مبتني بر زور و دلار و تزوير.
يورونيوز: به عنوان آخرين سوال مايلم نظر شما را راجع به يك عبارت بدانم. برداشت خودنتان را از اين جمله بگوييد: «دشمن دشمن من دوست من است».
علي اكبر صالحي: همواره و هميشه اينگونه نيست. ما بايد همين عبارت را (دشمن دشمن من، دوست من است) حساب شده در نظر بگيريم. هميشه اينجوري نيست.
قرارداد گوگل و اپل دو غول تكنولوژي